Ανακτώντας τους δρόμους: Τεχνικές και συνέπειες των αστικών ρυθμίσεων

Η βίαιη θεαματική επιβολή της τεχνικής-αισθητικής συνθήκης και των συνοδών ιδεών για την υιοθέτηση και την ανεξέλεγκτη χρήση οχημάτων (μηχανών) από την αρχή του 20ου αιώνα έως σήμερα μπορεί να τερματιστεί σύντομα.

ΦΩΤΟ: DENMARK Καλλιέργειες και μικρό εστιατόριο στο δώμα κτιρίου.

Στην χώρα μας αλλά και σε χώρες όπου αναπτύχτηκαν και ακόμη θριαμβεύουν ισχυρές πόλεις με χρονική πορεία δεκάδων αιώνων η καταστροφική πλημμύρα οχημάτων κατέστρεψε κάθε δυνατότητα ήπιας, χαρούμενης, δημιουργικής ζωής ανάμεσα στα κτίρια. Ήδη, η γενική πολιτική κριτική οδηγεί τον δημόσιο διάλογο στην διεύθυνση προτάσεων για την ανάκτηση των δρόμων, των αδόμητων περιοχών ανάμεσα στα οικοδομικά τετράγωνα, των περασμάτων, κάθε ελεύθερης φυσικής επιφάνειας. Η κριτική αυτή πρόκειται να συγκρουστεί βίαια ή να υποταχθεί αμέσως, βίαια, στην νέα «μεγάλη ιδέα» της αντικατάστασης όλων των οχημάτων σε ολόκληρο τον πλανήτη με ηλεκτρικά. Μια νέα καταστροφική εφαρμογή-επιβολή νοήματος (δημοκρατία του ατόμου, ελευθερία της επιλογής, «πράσινες» πολιτικές) επί των πόλεων που υποφέρουν από την βαρύτατη συμφόρηση του περιβάλλοντός τους. Αιχμαλωτίζοντας εκατομμύρια πολίτες στα διαμερίσματά τους, διατηρώντας την κατοχή της επιφάνειας του εδάφους για χρήση-αποθήκευση-στάθμευση μηχανών που συνεισφέρουν ελάχιστα στο παρόν μοντέλο ζωής.

Οι δρόμοι πρέπει να ανακτηθούν, να μεταβληθούν σε γραμμικά σκιερά αλσύλια για τις συναντήσεις, τις γιορτές, την διαμονή, τις καλλιέργειες, την οδοιπορία ανάμεσα στα οικοδομικά τετράγωνα προς κάθε διεύθυνση. Ωστε η πόλη, κάθε παλιά πόλη, το πεδίο ανάπτυξης και παραγωγής εκπλήξεων για τις εκδηλώσεις της ζωής, πεδίο καθημερινών απολαυστικών περιπλανήσεων σε γειτονιές, ευχάριστων διαμονών σε μικρές πλατείες, συλλογικών εκφράσεων σε κήπους και αυλές όπου πάντα θα εκδηλώνονται οι τακτικές, οι προτάσεις και τα παραδείγματα της ευτυχούς ζωής, να ανανεώνει το πολιτικό-φιλοσοφικό υπόβαθρο της αιτίας της.

Οι δρόμοι πρέπει να ανακτηθούν, να μεταβληθούν σε γραμμικά σκιερά αλσύλια για τις συναντήσεις, τις γιορτές, την διαμονή, τις καλλιέργειες, την οδοιπορία ανάμεσα στα οικοδομικά τετράγωνα προς κάθε διεύθυνση.

THE LINE NEOM Πόλη υπό κατασκευή στην Σαουδική Αραβία.
Στο έργο αυτό, ένα κολοσσιαίο κατασκευαστικό και εμπορικό εγχείρημα, συμπεριλαμβάνονται –προτείνονται- όλα τα οικολογικά μέτρα και οι τεχνικές υποθέσεις για πόλεις ενεργειακά αυτάρκεις με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. https://www.youtube.com/watch?v=TtSMz-_h_cw

Φυσικά, οι υποχρεώσεις της μετακίνησης, του εμπορίου, των σχέσεων που χρειάζεται να ρυθμιστούν για κάθε ζωτική μετακίνηση (εργασία-κατοικία, μετακινήσεις ανάμεσα σε πόλεις σε μια διάστικτη γεωγραφία οικισμών-παραγωγής-τροφοδοσίας) ορίζουν και την ένταση της ευφυούς πλέον χρήσης οχημάτων για κάθε ειδικό σκοπό, σε χρόνο και χώρο ορισμένο τεχνικά και αισθητικά. Κεντρικό παράδειγμα τέτοιας ρύθμισης είναι και το υπόγειο δίκτυο μετακίνησης στην πόλη ΤΟΚΙΟ όπου το σύνολο του πληθυσμού μετακινείται τακτικά σε ορισμένο χώρο και χρόνο αφήνοντας μεγάλες εκτάσεις της επιφάνειας ελεύθερες για πεζοπορία και περιπλάνηση, κήπους, φυτεύσεις και πάρκα. Η κορυφαία τεχνική, αισθητικη και πολιτική, συνέπεια της ψηφιακής εποχής, επιπλέον, επιτρέπει την διαμονή σε θύλακες αυτόνομης πολιτικά και περιβαλλοντικά ζωής χωρίς μετακινήσεις.

Επιτρέπει, δηλαδή, την βαθμιαία εμπλοκή των πολιτών με την γειτονιά, την συνοικία, τον δρόμο, τον αδόμητο χώρο του οικοδομικού τετραγώνου, ως χώρου αισθητικής, πολιτικής δράσης που θα εξυψώνει και θα επαληθεύσει κάθε ειδικό χωρικό-πολιτικο όραμα, κάθε γενική πολιτική-φιλοσοφική κατάκτηση για την χαρούμενη και ειρηνική ζωή στις πόλεις, τις παλιές πόλεις της Ευρώπης, διάτρητες απο διόδους, περάσματα, διαδρομές, διαδρόμους πορειών. Αντιθέτως, σήμερα, τώρα, ανεξάρτητα από την δεκαετή κρίση χρέους αλλά και την εκδήλωση του φυσικού φαινομένου του ιου SARS-Covid9, οι δρόμοι στις πόλεις, στην πόλη μας (Θεσσαλονίκη), είναι περισσότερο περιοχές σταθμευσης ανενεργών οχημάτων, αδυναμίας ή ισχυρής δυσκολίας βάδισης, διαρκών εμποδίων μετακίνησης, περιβαλλοντικής υποβάθμισης, απαγόρευσης του απολαυστικού περιπάτου. Το ίδιο και τα δώματα των χιλιάδων κτιρίων της πόλης που θα μπορούσαν να μετατραπούν εύκολα και οικονομικά σε μικρά αγροκτήματα και θερμοκήπια μεταβάλλοντας τόσο την εικόνα, το κλίμα, αλλά και τις σχέσεις των πολιτών, περιέχοντας τις πρακτικές της καθημερινής ζωής σε μία νέα ιδεώδη διευθέτηση χρόνου και χώρου.

φσβφσ Singapore – δρόμος: Μετατροπή δρόμου ανάμεσα σε κτίρια κατοικιών σε κήπο, καλλιέργεια και τόπο αναψυχής-συναντήσεων.

ΤΟΚΥΟ COOP Συνεταιρισμός Καταναλωτών. Το κτίριο είναι σχεδιασμένο ώστε τα υαλοστάσια να βρίσκονται βαθύτερα από το όριο των πλακών ώστε να επενδυθεί με μεταλλικές λεπτές αλυσίδες που υποστηρίζουν αναρριχητικά φυτά. Επιπρόσθετη βλάστηση προστίθεται στο διάστημα μεταξύ του πράσινου μετώπου (όψη) και των υαλοστασίων. Με αυτή την πρακτική το εσωτερικό προστατεύεται πλήρως από τον ήλιο ενώ ταυτόχρονα οι εργαζόμενοι στο εσωτερικό απολαμβάνουν ένα πυκνό κήπο και όχι το συμβατικό αστικό μέτωπο κτιρίων στο κέντρο της πόλης.

Η διαμόρφωση ενός ισχυρού πειστικού ιδεολογικού-τεχνικού μοντέλου σχέσης με την μετακίνηση, που να παρέχει ολοκληρωμένες απαντήσεις, λογικά-οπτικά οργανωμένες, με σκοπό την κριτική εγκατάλειψη του αυτοκινήτου και την πολιτική υποστήριξη της ολοκληρωτικής απελευθέρωσης του δικτύου της πόλης από οχήματα, είναι η νέα περιοχή στοχαστικής-αισθητικής δράσης. Μια τέτοια απόπειρα εξήγησης και τεχνικής διευθέτησης χώρου και χρόνου, περιέχεται και στο δοκίμιο ΟΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΜΑΣ (Παναγιωτοπούλου, Στυλίδης) όπου κρίνεται η βίαιη πολιτική επιβολή ενος πολυδάπανου μέσου υπόγειας συγκοινωνίας και, αντιθέτως, διαμορφώνεται πειστικά η ανταπόκριση στην βία με μια σειρά τακτικών τοποθετήσεων σύγχρονων τεχνολογιών ιδανικών για την γεωγραφία της πόλης (παράκτιες συγκοινωνίες, επίγειος εμπορικος, επιβατικός σιδηρόδρομος, διανοίξεις διαδρόμων ήπιας πεζοπορίας σε οικοδομικά τετράγωνα, διαμορφώσεις δρόμων σε κήπους και γραμμικές καλλιέργειες).

Βέβαια, οι ήπιες, οικολογικά πλήρεις, επεμβάσεις σε μεγάλους πολεοδομικούς ιστούς μπορούν να αποφασιστούν και να ολοκληρωθούν με την εφαρμογή επαναστατικών επενδυτικών προγραμμάτων όπου, γιατί όχι, η πολιτική-οικονομική συμμετοχή των πολιτών θα μπορούσε να ορίζει την συμπεριφορά-κίνηση της επένδυσης. Οι πολίτες, δηλαδή, υιοθετώντας ένα νέο μοντέλο αναβάθμισης πόλης να υπερασπίσουν πολιτικά την πρόταση-απόφασή τους με την συμμετοχή και τον πλειοψηφικό έλεγχο της χρηματοδότησης. Σε μικρές πόλεις με πληθυσμό έως 1 εκατομμύριο ο πολιτικός-οικονομικός έλεγχος μιας τέτοιας επένδυσης από το τρίτο του πληθυσμού μπορεί να αποφέρει άμεσο και περιβαλλοντικά ιδεώδες αποτέλεσμα. Μια τέτοια πολιτική-επενδυτική δράση περιγράφεται και στο βιβλίο ΕΝΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ (διαθέσιμο ελεύθερα στο δίκτυο) για την ενεργειακή και πολιτική αυτονόμηση ενός και πολλών οικοδομικών τετραγώνων από την ελεύθερη πολιτική-τεχνική εργασία των κατοίκων.

skyfarm Melbourn MELBOURN: Καλλιέργειες στα δώματα των κτιρίων ή και συστάδων κτιρίων ή οικοδομικών τετραγώνων.

ΤΟΚΥΟ δρόμος συνοικίας: Τα αυτοκίνητα έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί στην μητροπολιτική περιοχή της πόλης ΤΟΚΥΟ. Υπάρχει ο υπόγειος σιδηρόδρομος, ο υπέργειος σιδηρόδρομος και, ταυτόχρονα, η απάιτηση για συνοικίες και γειτονιές όπου οι άνθρωποι χαίρονται την ησυχία, τις συζητήσεις και τους περιπάτους στα πάρκα, την ζωή σε αυτάρκεια που υποστηρίζεται από αγορές σπαρμένες σε δεκάδες συνοικίες.

Μια διαφορετική κατεύθυνση περιβαλλοντικού σχεδιασμού σύνθετων πυκνών αστικών συγκεντρώσεων αλλά και, ακόμη περισσότερο, σχεδιασμού ολοκληρωμένων νέων πόλεων με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ‘’με το κλειδί στο χέρι’’, συμβαίνει, προτείνεται και ήδη ενεργοποιείται τόσο στην Αραβική χερσόνησο όσο και στην άπω Ανατολή. Ενσωματώνοντας πλήρως όλες τις κατευθύνσεις και υποχρεώσεις βιώσιμων πόλεων με μηδενικό οικολογικό αποτύπωμα. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό αυτών των πόλεων ή εκτεταμένων αστικών αναπλάσεων είναι πως ακολουθούν και ενσωματώνουν κάθε και όλες τις αρχές-οδηγίες περιβαλλοντικά ασφαλούς και αδιατάρακτης ισορροπίας, ενσωματώνοντας το κόστος σε εθνικές ή υπερ-εθνικές πολιτικές επενδύσεων ή σε αξία που θα ανακτηθεί αποκλειστικά από την αγορά, τους κατοίκους-καταναλωτές, δηλαδή, που θα μετακινηθούν από ολόκληρο τον πλανήτη ενισχύοντας το παράξενο (κατ’ελάχιστο) πολιτικό πρόγραμμά της.

Με τον ίδιο τρόπο, στην άπω ανατολή, μεγάλης έκτασης αστικές αναπλάσεις και νέοι πυρήνες πόλεων που ακολουθούν ακριβώς τις τεχνικές-πολιτικές υποχρεώσεις περιβαλλοντικά ασφαλών πόλεων μεταφέρουν το κόστος στους νέους κατοίκους, χρησιμοποιώντας τις αρχές τις βιωσιμότητας ως εμπορικό ελκυστή. Στην περίπτωση, για παράδειγμα, της πόλης ΝΕΟΜ, που πρόκειται να δημιουργηθεί στις ακτές του κόλπου Άκαμπα (απέναντι από το θέρετρο Sarm Ash Sheikh), στην βόρειο-δυτική πλευρά του κράτους Saudi Arabia, σχίζοντας την έρημο σε ευθεία 170 χλμτρων όλες οι συγκοινωνίες και οι μεταφορές τοποθετούνται κάτω από το έδαφος, οι αστικές συστάδες δεν έχουν αυτοκίνητα, ούτε και δρόμους, η ενέργεια συγκομίζεται από ανανεώσιμες πηγές, το νερό ανακτάται με αφαλάτωση από την θάλασσα μετά τις επιτυχημένες εφαρμογές που δοκιμάστηκαν για την λειτουργία της πόλης Dubai και των μικρών πόλεων Palm Jumeirah, Palm jebel Ali (υπό κατασκευή) και Palm Deira (υπό κατασκευή).

Στην περίπτωση του κράτους-πόλης Singapore οι περιβαλλοντικές πολιτικές ενσωματώνονται στην γενική εκπομπή της ταυτότητας της πόλης ορίζοντας τόσο τις πρακτικές αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης των νέων κτιρίων αλλά και την ανάπλαση νέων περιοχών, πάρκων, κήπων, αλσυλίων, ενισχύοντας σημαντικά την εμπορική απόδοση μεσαίων και μεγάλων επενδύσεων. Οι περιβαλλοντικά βιώσιμες πόλεις, οι συνοικίες αλλά και τα προγράμματα νέων πόλεων εκεί όπου στην αρχή του αιώνα θεωρείτο αδύνατη οποιαδήποτε τεχνική-πολιτική δυνατότητα έχουν ήδη ενσωματωθεί σε γιγάντια επενδυτικά προγράμματα ορίζοντας όμως με την επιτυχία τους το μέτρο, την εικόνα, των περιορισμένων πολιτικών δυνατοτήτων στην Ευρώπη.

Singapore : A biophilic city

tokyo metro ΤΟΚΥΟ υπόγειος σιδηρόδρομος: Ίσως το μεγαλύτερο υπόγειο δίκτυο σιδηροδρόμου που σε ορισμένους σταθμούς-κόμβους περιλαμβάνει μικρές πόλεις κάτω από το έδαφος.