Στυλίδης ΙορδάνηςΠλήρης στρατηγικός σχεδιασμός για την πόλη Θεσσαλονίκη
τους όμορους δήμους, την εξοχή, τους περιαστικούς ελκυστές εκδρομών,
με πλοία, επίγειο σιδηρόδρομο και αστική συγκοινωνία
*Φωτογραφίες ευγανικά παραχωρημένες από τους εκδρομείς στην πρόσφατη επίσκεψή μας στην πράσινη Σόφια, ΙΙΙ 2025
Καθώς σκεπτόμαστε για την πόλη της Θεσσαλονίκης, τις πόλεις των Βαλκανίων και τις πόλεις του πλανήτη οφείλουμε να τροφοδοτήσουμε την δημόσια συζήτηση με το σύνολο των ευφυών μελετών χωρικής, πολιτικής, κοινωνικής εξέλιξης τόσο των μερών της όσο και του συνολικού λειτουργικού φυσικού και ανθρωπογενούς υποβάθρου της.
Αυτό που αποδείχτηκε από την έναρξη της συζήτησης για το οικόπεδο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης είναι πως ενώ σε διάφορες θέσεις επιστημονικής και πολιτικής, οικολογικής και περιβαλλοντικής έρευνας έχουν παραχθεί δεκάδες εξαιρετικές μελέτες διευθέτησης χώρου και χρόνου, δεκάδες προτάσεις ταχείας ή μακροπρόθεσμης πραγματοποίησης, οι άνθρωποι που κατά καιρούς αναλαμβάνουν την διοίκηση της πόλης παγιδεύονται σε μέτριες, αφελείς, άστοχες, καταστροφικές υιοθεσίες αντι-περιβαλλοντικών, εργολαβικών τακτικών, που δεν πείθουν για κάθε και οποιαδήποτε διάθεση ενδιαφέροντος για τους πολίτες.
->η παραθαλάσσια συγκοινωνία, η υπερ-τοπική θαλάσσια σύνδεση (Χαλκιδική, Πιερία), οι επίγειες (επί του οδικού δικτύου) σιδηροδρομικές συνδέσεις της πόλης με τις όμορες πόλεις Κιλκίς, Σέρρες, Έδεσσα, Κατερίνη,
->η γενική πυκνή φύτευση υψηλών δένδρων των συνδεδεμένων με το οικόπεδο Δ.Ε.Θ. οικοπέδων (Στρατηγείο, Α.Π.Θ., Μουσεία, Πάρκο Λεωφόρου Στρατού, Πλατεία στην παραλία μπροστά από τα Πάρκα ΧΑΝΘ-Ξαρχάκου, Παραλία (τμήμα από Θέατρο Μελίνα Μερκούρη έως ξενοδοχείο
MACEDONIA PALLAS),
->οι βυθίσεις τμημάτων δρόμων ώστε ο γενικός ενιαίος χώρος δημόσιων κήπων (όπως περιεγράφηκε) να είναι προσβάσιμος αλλά και ελεύθερος από τις καταστροφικές ποσότητες καυσαερίων, το ολικό δίκτυο ποδηλατοδρόμων και διαδρόμων οδοιπορίας, οι εντατικές πεζοδρομήσεις, οι απελευθερώσεις κάθε και όλων των ανενεργών τμημάτων αστικής επιφάνειας με ισχυρή φύτευση οπωροφόρων δένδρων.
->η κοινή και ενιαία πολιτική υιοθεσία των εκτάσεων των στρατοπέδων στο ‘’δυτικό τόξο’’ της πόλης καθώς και η ισχυρή δενδροφύτευση των ενδιάμεσων δρόμων σύνδεσης.
->η εγκατάσταση βιομηχανιών καθέτων καλλιεργειών ώστε να επιτευχθεί υπερ-δεκαπλάσια συγκομιδή και πλήρης έλεγχος της τροφής σε λαχανικά και φρούτα στο εσωτερικό των δημοτικών διαμερισμάτων,
-> η αποκάλυψη των καλυμμένων ρεμάτων και οι διαμορφώσεις των πρανών στις όχθες τους,
->η πολιτική ενεργοποίησης των πολιτών σε γειτονιές, συνοικίες για τον έλεγχο του άμεσου και όμορου περιβάλλοντός τους,
->η γενική κάλυψη και λειτουργική ενεργοποίηση των δωμάτων τόσο με λαχανόκηπους όσο και με τεχνολογίες συγκομιδής αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
->η γενική κριτική της εδραιωμένης ιδεολογίας του ιδιωτικού οχήματος και η ανάδειξη των πυκνών, γενικών συνδυασμένων αστικών συγκοινωνιών (επίγειων, θαλάσσιων) με το ελάχιστο αντίτιμο για τους πολίτες
->ο γενικός σχεδιασμός περιβαλλοντικής ανάδειξης του περι-αστικού δάσους ΣέιχΣου, των εκτάσεων γύρω από την πόλη σε αποστάσεις έως 25 χιλιόμετρα γιατί η πόλη μπορεί και πρέπει να υποστηρίζει την εξοχή της
->ο γενικός σχεδιασμός μετά από εντατική και δημοκρατική δημόσια συζήτηση (διοίκηση, πανεπιστήμιο, οργανώσεις) του παραθαλάσσιου μετώπου της πόλης από το δέλτα των ποταμών έως την κοινότητα Αγγελοχωρίου με εγκατάσταση δημόσιων κήπων, μεγάλων και μικρού μεγέθους βοτανικών κήπων, λειτουργιών αθλητισμού του νερού και ήπιας αναψυχής,
->η ευφυής διευθέτηση της περιοχής νότια του αεροδρομίου με την δοκιμασμένη τακτική των
sponge cities, η επέκταση παρόμοιων επεμβάσεων προς την κοιλάδα της Ραιδεστού αλλά και σε ολόκληρο το όρος Χορτιάτης.
Μεγάλες αστικές επικράτειες σε ολόκληρο τον πλανήτη αναδιαμορφώνουν τη σχέση τους με το φυσικό και τεχνικό περιβάλλον αποδίδοντας κορυφαία αποτελέσματα για την ειρηνική, χαρούμενη, συλλογική, ανέμελη ζωή των πολιτών τους.
Εδώ ; Πέντε θηριώδη κτίρια και διακοσμητικά δένδρα ;
Στην επικείμενη δημόσια εκδήλωση οι σημαντικότατες ομιλήτριες και πολίτες της πόλης, η Χάρις Χριστοδούλου και η Μαρία Λιλιμπάκη θα επαναφέρουν και θα διαθέσουν δημόσια δύο ιστορικές ομάδες μελετών, μέρος του γενικού περιβαλλοντικού και φιλοσοφικού σχεδίου που υπερασπίζει και διαθέτει, επίσης, δημόσια η ομάδα του ψηφιακού περιοδικού ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ.
Μαίρη Λιλιμπάκη “Επανασύνδεση της πόλης με την φύση“
• Η Μαρία Λιλιμπάκη – Σπυροπούλου γεννήθηκε στα Χανιά και ζει στη Θεσσαλονίκη.
Σπούδασε Αρχιτεκτονική και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ασχολήθηκε κυρίως με τον αστικό σχεδιασμό με ειδικότερο αντικείμενο τους ιστορικούς και παραδοσιακούς τόπους και την ένταξη αρχαιολογικών χώρων στον αστικό ιστό. Εργάστηκε κυρίως στον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης Δίδαξε περιβαλλοντικό σχεδιασμό πόλεων και ανοιχτών δημόσιων χώρων στο ΑΠΕ. Το διδακτορικό της αναφέρεται στο Οικιστικό δίκτυο της Χαλκιδικής την περίοδο 1912 – 1960. Οι δημοσιεύσεις της αφορούν στον χώρο σε σχέση με την ιστορία, το περιβάλλον και την λογοτεχνία. Ως μέλος της ΕΛΛΕΤ (πρόεδρος του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης) ασχολείται με τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και τη φυσιογνωμία της πόλης.
Το Πρόγραμμα μελετήθηκε στο πλαίσιο λειτουργίας του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης ως έργο στρατηγικού πολεοδομικού ανασχεδιασμού πόλης και της ευρύτερης περιοχής της αποβλέποντας μεταξύ άλλων και στη διαμόρφωση ενός πλαισίου στρατηγικής για τη διαχείριση, ανάπλαση και αξιοποίηση των αστικών θαλασσίων μετώπων με στόχο τη διεύρυνση της οικονομικής προοπτικής και τη βιώσιμη ανάπτυξή της. Έτσι στην πράξη η ανάπλαση του θαλασσίου μετώπου της Θεσσαλονίκης θα σημαίνει χωρική παρέμβαση στην «καρδιά» της πόλης
Χάρις Χριστοδούλου: “Σχεδιασμοί φροντίδας για την δυτική Θεσσαλονίκη“
• Η Χάρις Χριστοδούλου, δρ. αρχιτέκτονας μηχανικός & πολεοδόμος, είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Α.Π.Θ. και ιδρυτικό μέλος της Ερευνητικής Μονάδας για τις Πόλεις του Ευρωπαϊκού Νότου.
Τα ενδιαφέροντα της εστιάζονται στα αστικά έργα, τις διαδικασίες και τα προγράμματα παρεμβάσεων στον αστικό, περιαστικό και αστικοποιούμενο εξωαστικό χώρο, με φροντίδα για την ανθρώπινη συγκρότηση των σύγχρονων πόλεων, οικισμών και τοπίων. Διδάσκει αστικό, πολεοδομικό και χωρικό σχεδιασμό, και αστική γεωγραφία με έμφαση στην έμφυλη κατανόηση του χώρου. Κύριο πεδίο έρευνάς της είναι η πόλη και ο ευρύτερος χώρος της Θεσσαλονίκης.
Στο παρόν εστιάζεται στην κριτική κατανόηση της συμπλοκής του τουρισμού στα τοπία της πολιτισμικής και φυσικής κληρονομιάς στο ιστορικό κέντρο και τη μητροπολιτική περιοχή.
Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Τοπία Αστικής Διάχυσης. Αστικοποίηση και Πολεοδομικός Σχεδιασμός» (2015), συν-συγραφέας και επιμελήτρια του εγχειριδίου «Βιώσιμος (;) Αστικός Σχεδιασμός. Βασικά Στοιχεία και Διαδικασίες» (2024). Έχει συνεργαστεί για πάνω από 20 χρόνια με Δήμους στην Ελλάδα και έχει λάβει διακρίσεις για έργα αστικού σχεδιασμού.
Σχεδιασμοί φροντίδας για τη δυτική Θεσσαλονίκη: «Δυτικό τόξο»
Οι βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης προέκυψαν σωρευτικά γύρω από τους πρώτους σχεδιασμένους προσφυγικούς συνοικισμούς της πόλης, με νόμιμες και αυθαίρετες κατοικήσεις από νέους αστικοποιούμενους πληθυσμούς σε κάθε μεταπολεμική δεκαετία. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η απουσία τεχνικών και κοινωνικών υποδομών, η απουσία ολοκληρωμένων τοπικών κέντρων, η έλλειψη σημαντικών δημόσιων χώρων αναφοράς των κατοίκων, ο ακραίος κοινωνικός αποκλεισμός κοινωνικών ομάδων, είχαν γίνει προβλήματα ταυτόσημα με τη δυτική Θεσσαλονίκη. Στο τέλος του 20ου αιώνα, η αναγνώριση αφενός της υποβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος αφετέρου του κοινωνικού δυναμισμού των βορειοδυτικών συνοικιών οδήγησε σε επίμονους σχεδιασμούς φροντίδας από την πολιτεία για την ανάπτυξη ενός διαδημοτικού άξονα πολιτιστικών και κεντρικών λειτουργιών και δημόσιων χώρων πρασίνου που ονομάστηκε «δυτικό τόξο». Τι έγινε και τι έμεινε από αυτό στην πόλη και στους κατοίκους της;
