Βασιλείου Αντρέας
Η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση υπήρξε η Αϊτή, που μόλις το 1804, μετά από πολύχρονο αγώνα, είχε γίνει το πρώτο κράτος μαύρων, πρώην σκλάβων.
Στην επιστολή του, τον Ιανουάριο του 1822, ο πρόεδρος Jean-Pierre Boyer, ηγετική μορφή της δικής τους επανάστασης γράφει:
“Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθομεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται της ελευθερίαν αυτής και την θέσιν, ήν μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε. Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες, ως οι Ελληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και δια των αλύσεων αυτών συνέτριψαν την κεφαλήν της τυραννίας.”
Ευγένιος Ντελακρουά: Η Ελλάς στα ερείπια του Μεσολογγίου (1826)
Η Αϊτή δεν κατάφερε να στείλει βοήθεια στους επαναστατημένους Έλληνες, αλλά τον αγώνα ενίσχυσαν πρακτικά, με αποστολή χρημάτων και εφοδίων, εκατομμύρια άνθρωποι, από παντού, ακόμα και Ινδοί και Κινέζοι. Από τις άπειρες συγκεντρώσεις και εράνους που έγιναν, ξεχωρίζω αυτές που έγιναν από απελεύθερους σκλάβους, σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ. Εθελοντές ήρθαν και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους, όχι μόνο από την Ευρώπη, αλλά και την Βόρεια και Νότια Αμερική, ακόμα και από την Αφρική.
Ένας από αυτούς, ονομάζεται James Williams.
Έχοντας δραπετεύσει από την σκλαβιά και τις φυτείες θα βρεθεί στο λιμάνι της Βαλτιμόρης όπου θα μπαρκάρει κι από εκεί, λίγα χρόνια μετά, βρίσκεται να πολεμάει μαζί με τους Έλληνες, στον στόλο. Διακρίνεται για την ανδρεία του, καθώς, αν και έχει θέση μάγειρα (είχε ήδη χάσει δύο δάχτυλα πολεμώντας με τον περίφημο ναύαρχο Decatur στον Β’ Πόλεμο κατά των Βερβερίνων), συμμετέχει στη μάχη και στην πιο κρίσιμη στιγμή, αναλαμβάνει το πηδάλιο του ελληνικού πλοίου και το βγάζει από την ζώνη του πυρός. Τραυματίζεται πολύ σοβαρά και αργότερα νοσηλεύεται στο Νοσοκομείο του Πόρου, το οποίο είχαν ιδρύσει οι Αμερικανοί Φιλέλληνες.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα μορφή είναι ένας Μαμελούκος, από την Αφρική, που αναφέρεται με το εξελληνισμένο όνομα Εκβέν Δαβουσσί. Έχοντας επιστρέψει στην πατρίδα του, μετά από την συμμετοχή του στους Ναπολεόντειους Πολέμους, υφίσταται μια κατάφωρη αδικία από τον τοπικό θρησκευτικό δικαστή σε μια ιδιοκτησιακή διαμάχη. Οργισμένος, εγκαταλείπει τον τόπο του και σύντομα βρίσκεται στην Ελλάδα, όπου πολεμάει σε πολλές μάχες εναντίον των ομόθρησκων του, αν και δεν γνωρίζουμε αν, πλέον, τους θεωρούσε τέτοιους. Πεθαίνει πολεμώντας στη Μάχη του Πέτα, το 1822, μαζί με δεκάδες άλλους Φιλέλληνες.
Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την ύπαρξη και μαύρων, ανάμεσα στους διάφορους μουσουλμάνους, που αποφάσισαν τότε να αλλαξοπιστήσουν και να συνταχθούν με την ελληνική πλευρά, τους λεγόμενους Νεοφώτιστους, φαινόμενο συχνό εκείνη την εποχή. Εκτός από τους πολεμιστές, έχουμε και πληροφορίες για διάφορους μαύρους υπηρέτες, είτε πλούσιων Ελλήνων, είτε αυτών που συνοδεύουν επιφανείς Φιλέλληνες.
Ο Αμερικανός φουστανελοφόρος George Jarvis ή καπετάν Ζερβής ή Ζέρβας, όπως τον αποκαλούσαν οι συμπολεμιστές του, συνοδεύεται και από τον μαύρο υπηρέτη του, που αναφέρεται με το, υποτιμητικό σήμερα, όνομα Blacky. Το άλογο του πάντως το έλεγε Βουκεφάλα. Κλείνοντας να σημειώσουμε ότι αυτή η ιστορία υπήρξε κατά κάποιον τρόπο αμφίδρομη, αφού δεν πέρασε πολύς καιρός και κάποιοι Έλληνες συντάχθηκαν με τον αγώνα για την απελευθέρωση των σκλάβων. Αλλά και η ίδια η Επανάσταση του 1821 και το κίνημα υποστήριξης της που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ είχαν σημαντική συμβολή στην ιδεολογική πρόοδο που οδήγησε στην κατάργηση της δουλείας. □
