Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE για το Αστικό Πράσινο

Είναι κοινή διαπίστωση, ότι η έκταση των χώρων αστικού πρασίνου στις μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης, βρίσκεται σε χαμηλή αναλογία ανά κάτοικο. Επιπλέον, και λόγω των κλιματικών μεταβολών, το αστικό πράσινο θα πρέπει να διαχειριστεί με ορθότερο τρόπο, ώστε να προσαρμόζεται περισσότερο αποτελεσματικά και σταθερά στη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης των κατοίκων στον αστικό χώρο. (Φωτό: Το Πάρκο του Ηρακλείου (C) Θεοτοκοπούλου)

Στη γενικότερη θεώρηση του προγράμματος [1], συμπεριλαμβάνονται Ευρωπαϊκές πολιτικές με σκοπό τη βελτίωση ποιότητας και διασύνδεσης χώρων πρασίνου, αποβλέποντας στην μείωση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, της χρήσης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη στα κτίρια, της επιφανειακής απορροής των κατακρημνισμάτων και του ατμοσφαιρικού CO2. Παράλληλα στοχεύει στην επιλογή των καταλληλότερων ειδών δένδρων και θάμνων που παρουσιάζουν εξαιρετική πλαστικότητα και ζωτικότητα στην προσαρμογή στις ακρότητες των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και τη διατήρηση της τοπικής βιοποικιλότητας.Το έργο προωθεί την ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικού σχεδιασμού διαχείρισης αστικού πρασίνου για την ενίσχυση της προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή, βάσει των αρχών της Δασοκομίας Πόλεων, κατά το οποίο οι αστικοί χώροι πρασίνου αντιμετωπίζονται ενιαία, ως ένα σύνολο ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους των πόλεων.Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αναπτύξει έναν στρατηγικό σχεδιασμό σε επίπεδο Δήμου, που αποσκοπεί στη δημιουργία, βελτίωση και αξιοποίηση του αστικού πρασίνου, για την ενίσχυση της προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Προκειμένου να επιτευχθεί η προσαρμογή των πόλεων στις νέες κλιματικές συνθήκες, η στρατηγική πρέπει να αναπτύσσεται ακολουθώντας βασικές κατευθυντήριες γραμμές, που εστιάζονται στα ακόλουθα βήματα:

• Προετοιμασία του σχεδίου για την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή (Preparing the ground for adaptation). Περιλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων για την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, τον προσδιορισμό των διαθέσιμων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, την προσπάθεια για δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας και των ενδιαφερομένων μερών, διαβούλευση και επικοινωνία με το ευρύ κοινό
• Αξιολόγηση των κλιματικών συνθηκών και των ευπαθειών (Assessing climate change risks and vulnerabilities), που σχετίζονται με τη διερεύνηση παλαιών και νέων κλιματικών απειλών και στην αξιολόγηση των κινδύνων αποτυχίας της στρατηγικής.
• Προσδιορισμός των μέσων και μέτρων για την προσαρμογή (Identifying adaptation options) και στην εύρεση καλών πρακτικών που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλους Δήμους ανά τον κόσμο.
• Αξιολόγηση των αναφερθέντων μέσων και μέτρων για την προσαρμογή (Assessing and selecting adaptation options), που σχετίζονται με την οικονομική τους διάσταση, καθώς και την κατηγοριοποίηση και την ιεράρχησή τους.
• Εφαρμογή της στρατηγικής της προσαρμογής (Implementing adaptation). Περιλαμβάνει την εκπόνηση αποτελεσματικού σχεδίου προσαρμογής – σύμφωνα με τις καλές πρακτικές που έχουν εξεταστεί, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω του μετριασμού και της προσαρμογής, και τέλος με την
• Παρακολούθηση και αξιολόγηση της προσαρμογής (Monitoring and evaluating adaptation), όπου παρακολουθείται και αξιολογείται η μέθοδος που υιοθετήθηκε, μέσω από την ανάπτυξη εύστοχων κριτηρίων αυτοαξιολόγησης.

Το πρόγραμμα στοχεύει να εφαρμόσει πιλοτικά στους δύο συνεργαζόμενους δήμους το στρατηγικό σχέδιο, τις διαχειριστικές μελέτες και τα κριτήρια αυτοαξιολόγησης δημιουργόντας παράλληλα δύο ελεύθερους χώρους σε χώρους πρασίνου, με χρήση προσαρμοσμένων φυτών στο μεσογειακό περιβάλλον και με μειωμένες απαιτήσεις σε ροές ενέργειας. Για το λόγο αυτό έχουν εγκατασταθεί στους δύο χώρους και μετεωρολογικοί σταθμοί, που τα δεδομένα τους θα αξιοποιούνται για την ορθολογική χρήση του νερού και την αξιολόγηση της βελτίωσης των τοπικών μικροκλιματικών συνθηκών.

Φωτογραφίες: 1. Δειγματοληψία στο Πάρκο Ηρακλείου και2. Εκτίμηση φυσικής βιοποικιλότητας σε χώρους πρασίνου του Δήμου Αμαρουσίο

Δείτε ακόμη:

Διαδικτυακό Ερωτηματολόγιο για τους Χώρους Αστικού Πρασίνου στους Δήμους της ΕλλάδαςΤο ερωτηματολόγιο έχει σαν στόχο να αξιολογήσει τις απόψεις των κατοίκων των Δήμων της Ελλάδος σχετικά με τη σημασία των Χώρων Αστικού Πρασίνου κατά την εποχή της πανδημίας Covid-19. Σημειώνεται πως οι απαντήσεις είναι ανώνυμες και τα αποτελέσματα θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του έργου https://lifegrin.gr/el/

Κατευθυντήριες γραμμές για τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη διαχείριση των χώρων αστικού πρασίνου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγήςΠεριλαμβάνει την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών για τη σύνταξη Στρατηγικών Σχεδίων Διαχείρισης αστικού πρασίνου σε επίπεδο Δήμου, παρέχοντας παράλληλα το πλαίσιο για τις προδιαγραφές διαχείρισης του αστικού πρασίνου, με στόχο τη δημιουργία ανθεκτικότερων πόλεων στην κλιματική αλλαγή.

[1] Το έργο LIFE Grin συντονίζεται από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (συντονιστής εταίρος) και υλοποιείται σε συνεργασία με τους εταίρους ΓΟΥΝΑΡΗΣ Ν. – ΚΟΝΤΟΣ Κ. Ο.Ε. – “Homeotech Co”, Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, Δήμο Αμαρουσίου, Δήμο Ηρακλείου και Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος).

Ο πλήρης τίτλος του προγράμματος είναι: “Προώθηση της Ενσωμάτωσης Πράσινων Υποδομών στον Αστικό Ιστό για τη Βελτίωση της Διακυβέρνησης σε Σχέση με την Κλιματική Αλλαγή στις Πόλεις”. (Promoting urban integration of GReen INfrastructure to improve climate governance in cities) με κωδικό LIFE17GIC/GR/000029) με το ακρωνύμιο LIFE GrIn.

□